Czy bruksizm jest sam w sobie zły?
Bruksizm definiuje się jako mimowolne zgrzytanie lub zaciskanie zębów, występujące zarówno podczas snu, jak i w stanie czuwania. Sam bruksizm nie jest chorobą, ale raczej zachowaniem, mające na celu regulację aktywność ośrodkowego układu nerwowego.
Sporadyczne i krótkotrwałe epizody nadaktywności mięśni aparatu żucia występują u większości społeczeństwa w szczególności w Fazie REM snu, którą uznaje się za okresem snu służącym regeneracji psychicznej.
Bruksizm staje się problem jeśli jego epizody występują często lub i o dużym nasileniu, co prowadzi do uszkodzenia zębów, bólu szczęki, bólu głowy, zaburzenia snu lub uszkodzenia wcześniej wykonanych prac stomatologicznych. Okazjonalne zgrzytanie zębami może nie być problematyczne, ale uporczywy bruksizm wymaga konsultacji z dentystą lub lekarzem lub fizjoterapeutą stomatologicznym. Bruksizm, ma wieloczynnikową etiologię, obejmującą czynniki genetyczne, psychologiczne, fizjologiczne i środowiskowe. Zrozumienie tych różnorodnych wpływów jest kluczowe dla skutecznej diagnozy i leczenia.
Czynniki genetyczne: Najnowsze badania zidentyfikowały potencjalne powiązania genetyczne z bruksizmem, w tym geny takie jak NLGN1, RIMBP2 i LHFP, które mogą wpływać na szlaki nerwowe związane z tym schorzeniem (Pecori i wsp., 2024). Badanie asocjacyjne całego genomu (GWAS) wskazało na lęk jako istotny czynnik ryzyka (iloraz szans 2,54), co wskazuje na silną korelację między stresem psychicznym a bruksizmem (Pecori i wsp., 2024).
Wpływy psychologiczne i środowiskowe: Czynniki psychologiczne, zwłaszcza stres i lęk, są stale powiązane z epizodami bruksizmu, z obserwowanym podwyższonym poziomem kortyzolu u osób dotkniętych (Pawłowska i wsp., 2024; Góra i wsp., 2024). Czynniki środowiskowe, w tym styl życia, taki jak palenie i spożycie kofeiny, również przyczyniają się do rozwoju bruksizmu (Pecori i wsp., 2024).
Czynniki fizjologiczne: Ośrodkowy układ nerwowy odgrywa kluczową rolę w bruksizmie, z dowodami sugerującymi zmienione obwody nerwowe u osób z tym schorzeniem (Koecklin i wsp., 2024). Zaburzenia snu i czynniki zgryzowe to dodatkowe czynniki fizjologiczne, które mogą nasilać objawy (Góra i wsp., 2024).
Biorąc pod uwagę wieloczynnikową naturę bruksizmu, pacjent cierpiący z powodu nadaktywności aparatu żucia powinien przejść kompleksową diagnostykę.
Diagnostyka powinna zacząć się o samoanalizy zachowań, biorąc pod uwagę ilość oraz jakość snu, poziom aktywności fizycznej, warunki pracy i życia (ilość spędzanego czasu przed ekranem telewizora, komputera lub smartphone). Pacjent powinien zacząć monitorować w jakich sytuacjach pojawia się nadaktywność mięśniowa i w jakiej formie; czy są to skurcze mimowolne czy tiki mimiczne, nad którymi możliwa jest kontrola (zagryzanie polików, języka, warg, długopisu etc.) Po Samo analizie należy ograniczyć czynności poprzedzające epizody bruksizmy i dalej monitorować zmiany.
Zmiana nawyków w codziennym funkcjonowaniu powinna przynieść pozytywny rezultat u części populacji w przeciągu kilu tygodniu.
U pozostałych osób niezbędna jest dodatkowa interwencja ze strony specjalistów zawodów medycznych takich jak lekarz stomatolog fizjoterapeuta, neurologopeda, psycholog, laryngolog etc. którzy pomogą w określeniu jeszcze niezaobserwowanej przyczyny oraz wdrożą dopasowane postępowanie lecznicze.
Autor: mgr Wojciech Jelonek – fizjoterapeuta V-Med Clinic Centrum Fizjoterapii
Tu nas znajdziesz:
Fałkowo k. Gniezna 1P, 62-262 Fałkowo, Budynek VR Inkubator -> 2 piętro
tel.: 798-745-670, e-mail: kontakt@vmedclinic.pl, Facebook: V-Med Clinic Centrum Fizjoterapii
Bibliografia:
Pecori, A., Luppieri, V., Santin, A., Spedicati, B., Zampieri, S., Cadenaro, M., Girotto, G., & Concas, M. P. (2024). Clenching the Strings of Bruxism Etiopathogenesis: Association Analyses on Genetics and Environmental Risk Factors in a Deeply Characterized Italian Cohort. Biomedicines https://doi.org/10.3390/biomedicines12020304
Pawłowska, M., Wielgus, K., Ramian, J., Bator, P., Łyko, G., Magiera, K., Antos, M., BOBRZYK, A., WAWRYSZUK, A., Koper, J. W., & KAMIŃSKA, W. (2024). The role of cortisol in the etiology and treatment of bruxism. Archiv EuroMedica . https://doi.org/10.35630/2024/14/4.415
Góra, A., Laskowski, G., Węgrzyn, P., Węgrzyn, K., Salińska, A., Wasilewski, M., Nowicki, M., Skwara, J., Barański, D., & Dąbrowska, N. (2024). Diagnosis and management of bruxism. A literature review. Quality in Sport . https://doi.org/10.12775/qs.2024.22.54807
Koecklin, K. H. U., Castillo, A. A.-D., & Li, P. (2024). The neural substrates of bruxism: current knowledge and clinical implications. Frontiers in Neurology . https://doi.org/10.3389/fneur.2024.1451183